Slide
ปฏิบัติการสร้างความรู้
toys
extension
สารบัญ
เนื้อหาหลักภาคผนวก

บทที่ 1 ยกปฏิบัติการขึ้นไปอีกขั้น

ในการเข้าร่วมชุมนุมหรือเข้าร่วมปฏิบัติการแต่ละครั้งเปิดโอกาสให้เราได้ใช้ชีวิตช่วงสั้นๆ ในโลกอุดมคติที่เราต่างวาดฝันไว้ ท่ามกลางบรรยากาศที่เป็นประชาธิปไตย เราแบ่งงานกัน ช่วยกันแก้ปัญหา ดูแลกันและกัน แบ่งปันและเรียนรู้ทักษะต่างๆ ช่วงเวลาชุมนุมไม่กี่วันนั้นนับเป็นช่วงที่เราจะได้ใช้ชีวิตร่วมกับคนอื่นๆ มากหน้าหลายตาที่เราไม่รู้จักมาก่อน นอกเหนือจากคนในชุมชนหรือเพื่อนพ้องเรา

บทที่ 2 เตรียมพร้อม! ข้อควรรู้เพื่อเข้าร่วมชุมนุมอย่างมีประสิทธิภาพ

การไปเข้าร่วมปฏิบัติการบนท้องถนนหรือการชุมนุมมวลชนแต่ละครั้งต้องใช้พลังงานมหาศาล ดังนั้นเมื่อเราไปถึงที่นั่นจะต้องมั่นใจว่าการไปเข้าร่วมของเราต้องได้ผล เราไม่ได้เดินทางมาตั้งไกลเพื่อที่จะ “ไปดูซะหน่อย” แต่เราเข้าร่วมก็เพื่อหนุนเสริมปฏิบัติการ เรายังทำหลายสิ่งหลายอย่างได้อีกมาก

บทที่ 3 การเป็นกลุ่มเครือสหาย และใช้ชีวิตในโลกที่คุณอยากเห็น

กลุ่มเครือสหายประกอบด้วยคนที่คิดคล้ายๆ กันหรือมีใจจะทำบางสิ่งบางอย่างมารวมตัวกัน ถ้าคุณเป็นส่วนหนึ่งของชุมชนนักกิจกรรม กลุ่มเครือสหายอาจจะตั้งขึ้นมาโดยคนที่สนใจจะทำงานในประเด็นใดประเด็นหนึ่งมารวมตัวกันและพูดคุยกัน เครือสหายจะกำหนดเป้าหมาย โครงสร้างและวัฒนธรรมกลุ่มของตนเอง

บทที่ 4 ปฏิบัติการสร้างความรู้

ขณะเตรียมจะเดินทางไปยังสถานที่ห่างไกลเพื่อประท้วง คุณจะพบคำถามมากมายอย่างแน่นอน ทำไมจะต้องเสียเวลาไปประท้วงด้วยล่ะ คุณประท้วงอะไร ทำไมถึงไม่ดีล่ะ คุณอาจรับมือกับคำถามเหล่านี้ทีละคำถาม หรือกลุ่มเครือสหายของคุณอาจจะจัดปฏิบัติการสร้างความรู้ขึ้นมาเองก็ได้

บทที่ 5 การเข้าหามวลชน

คนที่เกี่ยวข้องหรือมีความห่วงใยประเด็นหนึ่งๆ มีความรับผิดชอบที่จะทำหน้าที่อย่างขันแข็งในการเข้าหามวลชนในชุมชนและให้การศึกษา คณะกรรมการศิลปะและงานเขียนควรทำแผ่นพับที่พูดถึงประเด็น พูดถึงการที่จะเดินทางไปร่วมปฏิบัติการมวลชน

บทที่ 6 งานจัดการเกี่ยวกับการเดินทาง

มีเรื่องให้คิดตัดสินใจมากมายก่อนจะเริ่มต้นออกเดินทางไปยังสถานที่ปฏิบัติการ เมื่อคุณอยู่ในที่ปฏิบัติการ ระดับความเครียดก็สูงมากอยู่แล้ว แต่ถ้าคุณเอาใจใส่กับเรื่องต่างๆ ต่อไปนี้ก่อนที่คุณจะจากบ้านจากเมือง คุณจะพบว่าตัวเองสามารถจดจ่ออยู่แต่เรื่องที่ว่าคุณมาร่วมปฏิบัติการนี้ทำไม

บทที่ 8 สื่อมวลชน

บ่อยครั้งที่ดูเหมือนว่าไม่ว่าเราจะทำอะไร สื่อมวลชนกระแสหลักก็ไม่ให้ความสำคัญกับนักกิจกรรมของเรา และเมินเฉยต่อความห่วงใยเรื่องประชาธิปไตยแท้จริงและกระบวนการประชาธิปไตย บางครั้งสื่อมวลชน “ทางเลือก” ก็ไม่ให้พื้นที่และความเอาใจใส่แก่เราอย่างที่เราคาดหวังจากพวกเขา ทำให้นักกิจกรรมหลายคนสงสัยว่าสื่อมวลชนนั้นคุ้มค่าความพยายามของเราหรือไม่

บทที่ 9 ที่เมืองของคุณ ในช่วงเวลาปฏิบัติการ

เพื่อให้คุณสามารถเดินทางไปเข้าร่วมปฏิบัติการได้อย่างมีประสิทธิภาพ ที่เมืองของคุณยังมีกิจกรรมและภารกิจหลายอย่างที่ต้องทำ กิจกรรมและภารกิจต่างๆ นี้ เปิดโอกาสอย่างดีให้แก่นักกิจกรรมที่ไม่ได้เดินทางไปด้วยได้ร่วมทำบทบาทหน้าที่ ในขณะที่คุณวางแผนกิจกรรมและภารกิจเหล่านี้

บทที่ 10 เมื่อไปถึงเมืองที่มีปฏิบัติการ

และแล้ว คุณก็ไปอยู่ในที่ที่คุณอยากจะไป ในจังหวะเวลาที่คุณจะได้ทำอะไรก็ตามที่คุณตั้งใจมาทำ การหลีกเลี่ยงการก่อกวนของตำรวจหมายถึงการประพฤติตัวอย่างฉลาดและถูกกฎหมายดังที่จะได้อธิบายไว้ในส่วน “คำแนะนำเรื่องรถ” และ “คำแนะนำสำหรับคนเดินถนน” ข้างล่างนี้

บทที่ 11 กลับบ้าน หลังจากปฏิบัติการ

ออกจะเป็นเรื่องปกติที่เราจะนอนน้อยเกินไป หรือเครียดมากในระหว่างปฏิบัติการ และบ่อยครั้งที่เราไปอยู่ในเมืองที่ไม่คุ้น นอนในที่ที่ไม่คุ้น กินอาหารที่ไม่คุ้น และพบกับเพื่อนใหม่ๆ ที่เราไม่คุ้น เราอาจจะพยายามทำตัวให้มีประสิทธิภาพมากกว่าปกติเพราะว่าเดิมพันสูงกว่าปกติ

ภาคผนวก 4 การจัดการแสดงเอกภาพในคุกหรือในศาล

การแสดงเอกภาพในคุกหรือในศาล เป็นการผสมผสานเทคนิคการไม่ให้ความร่วมมือ (Non cooperation) และการต่อรองแบบหมู่ ที่กลุ่มนักกิจกรรมอาจจะนำไปใช้เพื่อเป็นการดูแลกันและกันในระบบกฎหมาย จุดผกผันของการแสดงเอกภาพเกิดขึ้นได้ก็เพราะว่าคุกหรือว่าศาลนั้น ถ้าจะดำเนินการไปได้อย่างราบรื่นก็ต้องให้คนเซื่องหรือว่าง่าย คุกคาดหวังว่านักโทษจะยอมเข้าแถว

ภาคผนวก 5 ความรู้พื้นฐานเพื่อการปฐมพยาบาล

คิดไว้ล่วงหน้า ว่าอะไรบ้างที่จำเป็นต้องมีและต้องนำไป ต้องรู้ว่าน่าจะเกิดอะไรขึ้น รู้ว่าจะหาความช่วยเหลือได้ที่ไหน และคิดวิธีการที่จะติดต่อกับเพื่อนให้ได้ถ้าหากว่าเกิดพลัดหลงกัน

ภาคผนวก 6 การเขียนใบแถลงข่าว

นักข่าวพูดภาษาเพียงภาษาเดียว นั่นคือภาษาของพวกเขาเอง ถ้าคุณต้องการจะเข้าถึงพวกเขา คุณก็ต้องพูดภาษาของพวกเขา นั่นหมายความว่าใบแถลงข่าวของคุณต้องเลียนแบบรูปแบบและวิธีการเขียนแบบข่าว มันง่ายและตรงไปตรงมา และถ้าคุณไม่ใช้แบบนี้ ใบแถลงข่าวของคุณจะไม่เป็นผล ต่อไปนี้เป็นวิธีเขียน

ภาคผนวก 8 การหนุนช่วยภาวะเจ็บปวดฝังลึก

การทำปฏิบัติการทางสังคมไม่ใช่เรื่องง่าย ในการที่จะยืนหยัดอย่างแข็งแกร่งเพื่อโลก เพื่อเสรีภาพ และเพื่อสิทธิมนุษยชนในเวลาที่ยากลำบาก เรามักจะเผชิญกับความรุนแรง ที่ทำให้เจ็บปวด เราจำเป็นต้องรู้วิธีพยุงกันและกันไว้ ต้องรู้ถึงการตอบสนองแบบมนุษย์ของเราต่อภาวะเจ็บปวดฝังลึก

ทำไมต้องจัดปฏิบัติการสร้างความรู้

ขณะเตรียมจะเดินทางไปยังสถานที่ห่างไกลเพื่อประท้วง คุณจะพบคำถามมากมายอย่างแน่นอน ทำไมจะต้องเสียเวลาไปประท้วงด้วยล่ะ คุณประท้วงอะไร ทำไมถึงไม่ดีล่ะ  คุณอาจรับมือกับคำถามเหล่านี้ทีละคำถาม หรือกลุ่มเครือสหายของคุณอาจจะจัดปฏิบัติการสร้างความรู้ขึ้นมาเองก็ได้  ปฏิบัติการนี้เริ่มต้นจากธรรมเนียมสุดขั้วของยุคซิกซ์ตี้ที่เหล่านักศึกษาพากันออกจากห้องเรียนมาเดินประท้วง. การจัดปฏิบัติการสร้างความรู้เปิดโอกาสให้คุณได้เข้าหาคนจำนวนมากในชุมชนของคุณ ให้พวกเขาเรียนรู้เกี่ยวกับประเด็นใกล้ตัวเขา และกระตุ้นให้พวกเขาออกมาปฏิบัติการ คุณสามารถช่วยให้คนเข้าใจว่าการค้าเสรี หนี้สิน ลัทธิจักรวรรดินิยม และสงคราม ส่งผลกระทบต่อชีวิตพวกเขาและชีวิตคนอื่นๆ ทั้งโลกได้อย่างไร  นักศึกษา คนงาน นักการศึกษา และคนธรรมดาทั่วไปก็เข้าร่วมปฏิบัติการนี้ได้ ไม่ใช่ด้วยการไปเรียนรู้อย่างเดียวแต่ไปให้ความรู้ด้วย  การรวมเอาคนที่แตกต่างกันในท้องถิ่นอย่างเช่นนักการศึกษา จะทำให้ได้พันธมิตรใหม่ๆ เปิดโอกาสอย่างดีที่จะระดมทุน และอาจจะได้คนใหม่ๆ เข้ามาในเครือสหายด้วย การใช้นักการศึกษาที่ไม่ใช่มืออาชีพจะเพิ่มน้ำหนักให้แก่ปฏิบัติการสร้างความรู้ของคุณ เป็นการทำให้การศึกษาไม่ใช่ประสบการณ์ของนักวิชาการแต่เพียงอย่างเดียว แต่เป็นความทุกข์ยากที่สัมผัสได้ในโลก เกิดความเชื่อมโยงสายตรงระหว่างประเด็นกับผลกระทบของประเด็นต่อชีวิตของผู้คน 

คุณไม่จำเป็นต้องมี “ผู้เชี่ยวชาญ” นักพูดค่าตัวสูง หรือคนภายนอกชุมชนของคุณ เราเคยจัดปฏิบัติการสร้างความรู้เป็นสิบครั้งโดยไม่ต้องจ่ายเงินให้ใครเลย หรือไม่ได้นำคนนอกชุมชนเข้ามา  ในกระบวนการนี้นักกิจกรรมหลายคนได้พูดต่อหน้ากลุ่มคนเป็นครั้งแรก และอีกหลายคนกลายเป็นนักพูดที่มีทักษะและความมั่นใจ

เราออกแบบปฏิบัติการสร้างความรู้ตามตัวแบบการสัมมนานานาชาติว่าด้วยโลกาภิวัตน์ ตัวแบบชนิดนี้จะช่วยให้ผู้พูดที่ไม่มีประสบการณ์สามารถนำเสนอผลงานได้อย่างยอดเยี่ยม เราขอให้เขาพูดเพียงแค่ 10 นาทีเกี่ยวกับประเด็นเฉพาะเจาะจงประเด็นหนึ่ง  “ทีมปฏิบัติการสร้างความรู้” แนะแนวทางแก่ผู้พูดว่าเขาต้องพูดครอบคลุมเรื่องใดบ้าง และช่วยพวกเขาหาแหล่งข้อมูล  สิ่งที่เราค้นพบก็คือ มันไม่ใช่เรื่องยากเท่าไหร่ที่จะทำการค้นคว้าข้อมูลที่จำเป็นต่อการนำเสนอเป็นเวลา 10 นาที เกี่ยวกับหัวข้ออย่างเช่นการแปรรูปน้ำเป็นทรัพย์สินเอกชน  ประสบการณ์ของเราบ่งบอกว่า บ่อยครั้งที่นักพูดอาชีพ (เช่นพวกศาสตราจารย์) มักจะพูดยาวเกินไป และมักจะไม่ปรับข้อมูลงานวิจัยให้ทันสมัยก่อนจะนำเสนอเกือบทุกครั้ง แต่นักศึกษาปริญญาตรีและ “ปัญญาชนตามธรรมชาติ” จากชุมชนเสียอีก ที่นำเสนอได้ชัดเจนและใช้ข้อมูลที่ทันสมัยมากกว่า

การจัดปฏิบัติการสร้างความรู้ทั้งง่ายและถูก

วันเวลา

ก่อนอื่นเราคิดหาวันที่เหมาะๆ สำหรับชุมชนของเรา  ปฏิบัติการสร้างความรู้มักจะใช้เวลาทั้งวัน ตั้งแต่ 9.30-18.30 น. ตามด้วยงานเลี้ยงระดมทุน เพราะผู้เข้าร่วมได้สนุกสนานกับการเรียนรู้ตลอดทั้งวันแล้ว  ช่วงวันสุดสัปดาห์จะดีสำหรับบางชุมชน แต่บางที่ ช่วงกลางสัปดาห์จะดีกว่า เราพยายามจัดการบรรยายดีๆ ในช่วงอาหารเที่ยง เพื่อที่ว่าคนจะมาได้ตอนช่วงพักกลางวัน เราเคยจัดอย่างน้อย 1 ช่วงการบรรยายให้เริ่มต้นหลังเวลา 17.30 น. เพื่อให้คนที่ทำงานจนเวลา 17.00 น. มาร่วมหลังเลิกงานได้

สถานที่

ต้องเป็นที่ที่ไม่ต้องเสียเงิน หาง่าย และเป็นที่รู้จักคุ้นเคยและสะดวก ไม่อย่างนั้นบางคนก็จะไม่มา

เนื้อหา

คณะกรรมการจัดปฏิบัติการสร้างความรู้ควรจะเริ่มโดยการแบ่งวันออกเป็นคาบ คาบละหนึ่งชั่วโมงครึ่ง และมีช่วงพัก 10-15 นาที จากนั้นก็กำหนดหัวข้อเสวนา อย่าลืมว่าบางคนจะมาอยู่ตลอดทั้งวัน บางคนมาฟังบางหัวข้อ และคนอื่นๆ จะมาช่วงที่จะมาได้ เราจะตั้งชื่อหัวข้อและระดมความคิดกันว่าจะครอบคลุมประเด็นใดบ้าง พอเราคิดได้แล้ว ก็จะเริ่มเชิญวิทยากรและกลุ่มนักกิจกรรม เรามักจะมีหัวข้อเกี่ยวกับกิจกรรมปฏิบัติการด้วยซึ่งจะมีการนำเสนอความคิดหลากหลายว่าจะทำปฏิบัติการอย่างไรได้บ้าง และเราก็มักจะใส่เรื่องอะไรเกี่ยวกับสื่อมวลชนทางเลือกหรือสื่ออิสระเอาไว้สักตอนหนึ่งด้วย

คณะกรรมการจัดปฏิบัติการสร้างความรู้จะต้องทำงานร่วมกับวิทยากรอาสาสมัคร และจัดตารางเวลาของพวกเขาให้ลงตัว เรามักจะเชิญวิทยากร 3-5 คน ต่อหนึ่งช่วงเสวนา (รวมแล้วจะมี 15-20 คนต่อวัน) แต่ละคนจะพูด 10 นาที และเวลาที่เหลือจะเป็นการถามตอบและอภิปราย แบบนี้จะทำให้ผู้ฟังซึ่งมีความรู้ได้มีโอกาสแบ่งปันความรู้นั้น ซึ่งเป็นจิตวิญญาณของ “ปฏิบัติการสร้างความรู้” อย่างแท้จริง

ภายหลังจากกำหนดตารางเวลากับวิทยากรอาสาสมัครทั้งหมดแล้ว มันอาจจะยังคงมีประเด็นสำคัญๆ อีกหลายประเด็นที่ยังไม่ได้รวมไว้ ถึงจุดนี้ คณะกรรมการจัดปฏิบัติการสร้างความรู้จะต้องติดต่อนักกิจกรรมที่มีประสบการณ์เพิ่มอีกหลายคน และขอให้เขามาพูดในช่วงเวลาที่ว่างอยู่ บางครั้ง คนบางคนต้องพูดหลายช่วงเสวนา

ในช่วงการเสวนาควรจะมีผู้ดำเนินรายการด้วย ซึ่งเขาจะควบคุมให้อยู่ในเวลา 10 นาทีและดำเนินการช่วงการอภิปรายด้วย นี่เป็นบทบาทที่จะช่วยให้คนที่ไม่ได้เตรียมพร้อมที่จะนำเสนอเข้ามามีส่วนร่วมได้

การโฆษณาประชาสัมพันธ์ 

  • แผ่นโปสเตอร์และใบปลิวสวยๆ สามารถบอกให้คนรู้ถึงปฏิบัติการสร้างความรู้ได้อย่างกว้างขวาง นี่เป็นโอกาสที่จะให้ศิลปินเข้ามามีส่วนร่วมในปฏิบัติการของคุณซึ่งปกติแล้วเขาอาจจะไม่กระตือรือร้นนัก
  • แผ่นโปสเตอร์และแผ่นพับควรจะโฆษณากิจกรรมการหาทุน ปฏิบัติการในท้องถิ่น และปฏิบัติการระดับมวลชนที่จะไปเข้าร่วมด้วย ไปพร้อมกัน ควรจะบอกเว็บไซต์อย่างน้อยหนึ่งเว็บไซต์ที่คนสามารถเข้าไปดูข้อมูลได้ถ้าเขาพลาดกิจกรรม
  • อย่าลืมสถานีวิทยุชุมชนและหนังสือพิมพ์รายสัปดาห์ของท้องถิ่น (มักจะให้พื้นที่โฆษณากิจกรรมโดยไม่เสียเงิน)
  • ทีมทำงานด้านสื่อมวลชนควรทำใบแถลงข่าว
  • แน่นอนที่สุดว่าวิธีที่ดีที่สุดในการกระจายข่าวสารคือการพูดกันปากต่อปาก คอยระวังแผนลำดับเวลาว่าในช่วงสัปดาห์ก่อนปฏิบัติการสร้างความรู้ คณะทำงานทุกคณะควรมุ่งความสนใจไปที่การโฆษณา ทุกคนควรมีแผนพับหรือใบปลิวติดตัวตลอดเวลา อย่างไรก็ดี ถ้านี่คือวิธีการโฆษณาแต่เพียงแบบเดียวของคุณละก็ บางทีคุณอาจพลาดพันธมิตรสำคัญไปอย่างเช่นสหภาพแรงงาน หรือชุมชนคนผิวสี 
  • เตือน เตือน และเตือน: เป็นเรื่องน่าเศร้าที่คนตั้งใจจะไปร่วมกิจกรรมแล้วแต่กลับลืม คุณควรส่งอีเมลเตือนด้วยวาจาและโทรศัพท์ในนาทีสุดท้ายด้วย

การตั้งโต๊ะ

เชิญกลุ่มนักกิจกรรมอื่นๆ ในท้องถิ่นมาตั้งโต๊ะให้ข้อมูลในสถานที่ปฏิบัติการด้วย จะดีมากเลยถ้าร้านหนังสือหัวก้าวหน้า มาร่วมตั้งโต๊ะขายหนังสือที่เกี่ยวข้องกับหัวข้อที่พูดคุยกัน บางทีพวกเขาอาจจะแบ่งเปอร์เซ็นต์จากกำไรให้คุณด้วย


ผู้แปล: ลภาพรรณ ศุภมันตา 

แปลจาก “mass action handbook: getting your community on the road and into the street”, http://www.uproot.info/actionhandbook/index.html

Photo by Phil Hearing on Unsplash

เราใช้คุกกี้เพื่อพัฒนาประสิทธิภาพ และประสบการณ์ที่ดีในการใช้เว็บไซต์ของคุณ คุณสามารถศึกษารายละเอียดได้ที่ นโยบายความเป็นส่วนตัว และสามารถจัดการความเป็นส่วนตัวเองได้ของคุณได้เองโดยคลิกที่ ตั้งค่า

ตั้งค่าความเป็นส่วนตัว

คุณสามารถเลือกการตั้งค่าคุกกี้โดยเปิด/ปิด คุกกี้ในแต่ละประเภทได้ตามความต้องการ ยกเว้น คุกกี้ที่จำเป็น

ยอมรับทั้งหมด
จัดการความเป็นส่วนตัว
  • คุกกี้ที่จำเป็น
    เปิดใช้งานตลอด

    ประเภทของคุกกี้มีความจำเป็นสำหรับการทำงานของเว็บไซต์ เพื่อให้คุณสามารถใช้ได้อย่างเป็นปกติ และเข้าชมเว็บไซต์ คุณไม่สามารถปิดการทำงานของคุกกี้นี้ในระบบเว็บไซต์ของเราได้

  • สถิติการเข้าใช้งาน

    เราเก็บข้อมูล IP Address เพื่อวัดสถิติการเยี่ยมชม

บันทึกการตั้งค่า